9.SINIF FİZİK 2. ÜNİTE (MADDE VE ÖZELLİKLERİ) BÖLÜM 1 (KÜTLE, HACİM VE ÖZ KÜTLE)

9.SINIF FİZİK 2. ÜNİTE (MADDE VE ÖZELLİKLERİ)

BÖLÜM 1 (KÜTLE, HACİM VE ÖZ KÜTLE)

 Tüm maddelerde bulunan özelliklere ortak özellik denir.

*Kütle

*Hacim

*Tanecikli yapıya sahip olma

*Eylemsizlik

Yukarıda belirtilen özelliklerin hepsi maddeler için ortak özelliklerdir.

Maddeleri birbirinden ayırmak için ayırt edici özellikleri bulunur. Bunlar renk, koku, çözünürlük, genleşme, esneklik vb. özelliklerdir.

Tüm maddelerde bulunan özelliklere ortak özellik denir.

*Kütle

*Hacim

*Tanecikli yapıya sahip olma

*Eylemsizlik

Yukarıda belirtilen özelliklerin hepsi maddeler için ortak özelliklerdir.

Maddeleri birbirinden ayırmak için ayırt edici özellikleri bulunur. Bunlar renk, koku, çözünürlük, genleşme, esneklik vb. özelliklerdir.

KÜTLE

Kütle bir maddenin değişmeyen madde miktarıdır. Maddeyi oluşturan taneciklerin sayısının bir ölçüsüdür. Bir maddenin kütlesi ortam koşullarından bağımsızdır.

Kütle ölçümü eşit kollu terazi ile yapılır.

Günlük hayatta karşılaştığımız cisimlerin kütlelerinin çok küçük veya çok büyük olmasından dolayı kütle birimi olarak kilogramın kullanılması her zaman uygun olmayabilir.

Örneğin ilaçlarda yer alan etken maddelerin kütlesini kilogram yerine miligram birimi ile ifade etmek daha anlamlıdır.  Kilogram, gram, miligram ve mikrogram ile Uluslararası Birimler Sistemi’nde kullanılmayan ton en yaygın kullanılan kütle ölçüm birimleridir.

HACİM

Cisimlerin uzayda kapladığı yere hacim denir. Düzgün geometrik yapıdaki cisimlerin hacmini, cismin boyutlarını ölçerek hesaplayabiliriz. Eğer hacmini merak ettiğimiz cisim düzgün bir şekle sahip değilse, cismin hacmini dereceli silindir ve su yardımı ile kolayca bulabiliriz. Düzgün geometrik yapıda olmayan katı cisimlerin hacimleri, dereceli kaplardaki sıvılardan yararlanılarak bulunur. Bu tür cisimler tamamen sıvı dolu olan bir kaba batırıldığında (yüzme durumu hariç), sıvıda erimemek şartıyla hacmi kadar sıvı taşırır ya da yer değiştirir. Kuru kum veya şeker gibi boşluklu yapıya sahip cisimlerin de hacmi dereceli kaplar yardımıyla ölçülür. Dereceli kap içerine bırakıldıktan sonra, yer değiştiren veya taşan sıvının hacmi bize boşluklu yapıya sahip o maddenin gerçek hacmini verir. Ayrıca, boşluklu yapıdaki maddenin tanecikleri arasındaki boşluğun hacmi de bulunabilir.

NOT: Metreküp ve litre en yaygın kullanılan hacim birimleridir.

1 litrenin karşılığı 1 desimetreküptür.

BAZI DÜZGÜN ŞEKLE SAHİP GEOMETRİK CİSİMLERİN HACİMLERİ

KÜPÜN HACMİ: V= a³

DİKDÖRTGENLER PRİZMASININ HACMİ: V= a.b.c

SİLİNDİRİN HACMİ: V= π.r².h

KONİNİN HACMİ: V= 1/3 . π.r².h

PİRAMİDİN HACMİ: V= 1/2. (a.b).h

KÜRENİN HACMİ: 4/3 . π.r³

ÖZ KÜTLE:

Maddenin birim hacminin kütlesine öz kütle denir.

  d=m/v  formülü ile hesaplanır.

KARIŞIMIN ÖZ KÜTLESİ:

Öz kütlesi farklı iki veya daha fazla sıvı karıştırıldığında karışımın öz kütlesi karışıma giren sıvıların kütlelerinin toplamının hacimleri toplamına oranı ile bulunur.

 Karışımın hacmi: m1+m2+m3+…. / V1+V2+V3+….